Praktyczna matematyka dla dzieci

Dla ilu z Was reguły matematyczne stanowią zagadkę? Dla ilu z Was rozwiązanie niektórych problemów budzi niechęć związaną z wizją budowania i rozwiązywania równań? Dzieci w tej kwestii są znacznie bardziej otwarte, szczególnie, jeśli zadania matematyczne dotyczą życia. Nasza propozycja: budujmy z dziećmi. Domek dla ptaszków, karmnik, latawiec, czy choćby doniczkę. Taka wspólna praca może nauczyć dzieci odmierzania określonych odcinków, dobierania odpowiednich figur geometrycznych i postrzegania i planowania konstrukcji przestrzennych. Zatem do dzieła 😉

Praktycznej matematyki możemy uczyć dzieci na różne sposoby. Dziś pokażemy Wam jeden z naszych sposobów, czyli budowanie z dzieckiem różnych konstrukcji. Dziś jest to drewniana donica ogrodowa na goździki. Jakiś czas temu dzieci namówiły nas na kupienie kolorowych kwiatów na taras. Nie ma ich zbyt wiele, bo i miejsca już nie mamy na kolejne gatunki roślin. Jednak mała niezapominajka, floks i kilka goździków jeszcze się zmieści. Niezapominajka i floks rosną już w koszyku, ale goździki nie miały już dla siebie odpowiedniej przestrzeni.

Skoro i tak było potrzebne rozwiązanie dla tego problemu, dlaczego nie wykorzystać go do nauki matematyki dla dziecka? Ależ proszę bardzo 😉

W kolejnym wpisie możecie zobaczyć jak zrobić taką donicę. Zapraszam do lektury wpisu Ogrodowa doniczka z palet w formie trójkątów.

Koncepcja na doniczkę była moja. Do projektowania nie angażowałam tym razem dzieci. mogłoby to się skończyć budową garażu, a nie doniczki 😉 Mimo to i tak powstała raczej nietypowa koncepcja, bo trójkątna. Napatrzyłam się na karmnik dla ptaszków, który zimą stał się stołówką okolicznych sikorek. Ten nasz karmnik nie przypomina typowych rozwiązań w kształcie domków. Jest to graniastosłup prosty z podstawą w kształcie trójkąta foremnego (tak +/-).

Daniel skończył niedawno 5 lat. W przedszkolu uczą się liczyć do 10, jak to wskazuje podstawa programowa, ale my idziemy nieco dalej. Do przygotowania doniczki potrzebne nam są liczby większe, do 50, więc przy okazji uczymy się liczenia do stu.

Narzędziem do nauki stała się metrówka. Nie zawsze musi służyć dzieciom jako wędka. Niech zaczną wykorzystywać ją w sposób, dla którego ją stworzono 😉 Najpierw przypomnieliśmy sobie pierwsze 10 cm, później wszystkie nastki, by pokazać synowi, że cyfry od 0 do 9, powtarzają się dalej w pewnym schemacie. Podobnie jest z dziesiątkami. Aby policzyć dziesiątkami do 100 mamy kolejne -dzieścia do odliczenia:

• dwa-dzieścia
• trzy-dzieści
• czter-dzieści
• pięć-dziesiąt
• sześć-dziesiąt
• itd.

Przechodząc do samej doniczki, na początek odnaleźliśmy na metrówce długość 50 cm. Takie były nam potrzebne deski na dolne trójkąty doniczki. Znając wygląd cyfr 5 i 0, oraz jak się buduje liczbę pięćdziesiąt, Daniel przystąpił do poszukiwań. Chwilę mu to zajęło, ale znalazł potrzebną nam liczbę. Mogliśmy zaznaczyć tą długość na desce. Przy okazji można popytać, gdzie jest 40 i 60 cm. Ważne, by dokładnie wymawiać te liczby z odpowiednią intonacją: czter-dzieści, sześć-dziesiąt. Skoro pięć-dziesiąt to 5 i 0, to jak może wyglądać czter-dzieści?

W ten sposób Daniel nie uczył się liczenia na pamięć. Uczył się logicznego tworzenia większych liczb według używanego powszechnie schematu. Pewnie, że w ciągu jednego dnia nie nauczył się liczenia do 100, ale jest na dobrej drodze do zrozumienia mechanizmu, który pozwoli mu na zapisywanie niemal dowolnych liczb.

Przy okazji powstał problem pokazania na metrówce liczby milion. 1 000 000 cm = 10 000 m = 10 km. Zatem metrówki musielibyśmy układać na 10 km drogi. Okazało się, że jest to sporo… pół dnia by nam to zajęło 😉 Taaaaka to wielka liczba 😉

Poza długością 50 cm, potrzebne nam były także deski o długości 22 cm. Ponownie na metrówce powtarza się schemat wykorzystywania cyfr od 0 do 9. W tym momencie Daniel potrafił pokazać mi już długość dwudziestu cm. Wystarczyło wyraźnie powiedzieć: dwadzieścia dwa. Kilka razy oczywiście, żeby dziecko samo doszło do rozwiązania. Potrzeba przy tym wiele cierpliwości, ale efekt może Was zadziwić, gdy dziecko zaczyna zaznaczać kolejne podawane przez Was długości.

Mając jeszcze nieco czasu pobawiliśmy się w pokazywanie mniejszych i większych wartości. 40 jest większe od 50, czy mniejsze? 30 jest większe od 20, czy mniejsze? Korzystałam przede wszystkim z liczb, które wcześniej Daniel wskazywał na metrówce, by uciąć odpowiednie deski. W ciągu jednego dnia lepiej nie przesadzać z ilością nowego materiału do opanowania. Dla dziecka całość powinna być dobrą zabawą, a nie przymusem. Z tego powodu również poszczególne etapy zdobywania wiedzy oddzielone były w czasie. W czasie, w którym Daniel tworzył fantastyczne figury z desek, które znalazł na tarasie. Raz był to domek, raz trasa dla samochodów, a w końcu nawet kosmiczny myśliwiec 😉

Geometria wokół nas

Poza liczeniem, przy tworzeniu naszej drewnianej donicy ogrodowej mogliśmy powtórzyć także figury geometryczne. Na razie płaskie, ale można by było także przejść w bryły przestrzenne, jeśli macie już dość płaszczaków. Przy naszej nietypowej donicy mogliśmy przypomnieć sobie kilka figur płaskich, między innymi jak wyglądają trójkąty, prostokąty, oraz trapezy.

Udało nam się również wspomnieć nieco o kątach w figurach płaskich. Wypadło, że trójkąt ma 3 kąty, a koło jest 'bezkątem’, albo 'zerokątem’. Często zanim dzieciom wprowadzę nową definicję (opowiem i pokażę), wcześniej pytam się o ich skojarzenia z nią. Trzeba przyznać, że początkowo Daniel myślał o bokach trójkąta, i to właśnie bok wskazał, gdy pytałam ile kątów ma trójkąt. Jak zatem wygląda kąt? Jak dziób ptaka. Pojmowanie matematyki przez czyste jeszcze umysły dzieci jest niesamowite 😉 I zabawne 😉 A jednocześnie jakże prawdziwe.

Jakie kąty może mieć trójkąt? Ostre jak dziób ptaka. I tępe jak dach domu (akurat był na widoku, biorąc pod uwagę, że byliśmy na tarasie. Używam pojęcia kąt rozwarty, ale to słowo jest dla dziecka raczej niezrozumiałe. Kąt prosty ma też nietypową dla dziecka nazwę, bo kojarzy się raczej z linią prostą niż z kątem. Dojdziemy jednak także do tego za jakiś czas.

Doniczki z palet

Koniec końców, po wycięciu wszystkich elementów i ich zaimpregnowaniu lazurą, powstała doniczka na nasze goździki.